حفظ سلامت تیروئید

مهم‌ترین اقدام برای حفظ سلامت تیروئید یک رژیم غذایی متعادل است. هفتاد درصد سیستم خود ایمنی ما در روده؛ شناخته شده به عنوان بافت لنفاوی روده است. هنگامی که مخاط روده ملتهب می‌شود، می‌تواند پاسخ‌های ایمنی را آغاز کند. این روند روی توسعه بیماری تیروئید نقش ایفا می‌کند.
درد مفصلی و عضله
درد در ناحیه عضلات و مفصل ها، ضعف دست ها و گرایش به ایجاد مشکل تونل کارپال در دست ها، تونل تارسال در ران ها و التهاب پلانتار در پاها، همه می توانند از علائم مشکلات تیروئید تشخیص داده نشده باشند.
ناراحتی در گردن
احساس تورم در گردن و ناراحتی در قسمت جلویی گردن، خش دار شدن صدا یا بزرگ شدن محسوس تیروئید، همه از علائم تیروئید به شمار می روند.
احتمالاً شنیده‌اید که ارتباط قوی بین سلامت تیروئید و مصرف ید وجود دارد. ید برای سنتز هورمون تیروئید ضروری است. در سراسر جهان کمبود ید یکی از علل کم کاری غده تیروئید است. این کمبود در کشورهای توسعه یافته کم است و آن هم به علت مصرف نمک‌های ید دار و غنی کردن لبنیات و نان با ید. مصرف بیش از حد ید البته با پرکاری تیروئید در افراد مستعد همراه است بنابراین مصرف مکمل‌های ید بدون مشورت با پزشک درست نیست.
وضعیت پوست و مو
پوست و مو شدیداً دربرابر مشکلات تیروئید آسیب پذیر هستند و به ویژه، ریزش مو یکی از متداول ترین علائم مشکلات تیروئید می باشد. در کم کاری تیروئید، موها معمولاً شکننده، زبر و خشک می شوند که خیلی راحت شکننده شده و می ریزند. پوست نیز ممکن است شدیداً زبر، خشک و پوسته پوسته شود. در کم کاری تیروئید، معمولاً ریزش موی غیرطبیعی در لبه بیرونی ابرو ایجاد می شود. در پُرکاری تیروئید، ریزش موی جدی اتفاق افتاده و پوست نیز حساس و نازک می شود.
علل کم کاری تیروئید
-التهاب تیروئید هاشیموتو: یکی از علل شایع کم کاری تیـروئید می باشد. یک بیماری خودایمنی می باشد که بدن به غده تیروئید به عنوان یک بافت خارجی حمله می کند و موجب التهاب غده تیروئید می شود.
هاشیموتو بیماری ارثی می باشد و با بیماری های خودایمنی دیگری مانند دیابت نوع یک و بیماری سلیاک همراه می باشد.
این بیماری در زنان ۵ تا ۱۰ برابر مردان می باشد. شروع این بیماری در سنین جوانی می باشد.
داروی هورمونی تیروئید می تواند جایگزین هورمون های تیروئید قبل از التهاب شود و به این وسیله می توان علائم ناشی از کمبود هورمون های تیروئید را کاهش داد.
-التهاب تیروئید پس از زایمان: التهاب غده تیروئید که در اولین سال بعد از زایمان، در سقط جنین غیرعمدی و یا سقط جنین عمدی رخ می دهد، تیروئیدیت پس از زایمان نام دارد. حدود ۷ درصد زنان دچار این بیماری می شوند.
۲۵ درصد زنان مبتلا به دیابت نوع یک، ممکن است بعد از زایمان دچار این کم کاری تیروئید شوند.
بعد از زایمان به مدت ۲ تا ۶ ماه، کم کاری تیروئید وجود دارد و بعد میزان هورمون های تیـروئید، طبیعی می شود.
اما در برخی زنان ۱ تا ۴ ماه بعد از زایمان، پرکاری تیروئید شروع می شود و ۲ تا ۸ هفته طول می کشد. سپس کم کاری تیـروئید برای چند هفته تا چند ماه ادامه پیدا می کند و بعد میزان هورمون های تیـروئید طبیعی می شود.
تخمین زده شده بیماران مبتلا به التهاب تیروئید پس از زایمان، ۴ تا ۸ سال بعد، مبتلا به کم کاری تیروئید، گواتر و یا هر دو می شوند.
درمان این بیماری از آنجا که ممکن است تیروئید کم کار و یا پر کار شود، متفاوت است.
اگر تیـروئید پر کار شود، پزشک بتابلوکر ها همانند: پروپرانولول و یا آتنولول را تجویز می کند. در این هنگام توصیه می شود که به نوزاد شیر ندهید.
اگر تیـروئید کم کار شود، هورمون درمانی برای بیشتر از سه ماه آغاز می شود. سپس بیمار آزمایش خون می دهد تا ببیند آیا برای ۴ تا ۶ هفته دیگر نیز باید هورمون دریافت کند یا نه.
-التهاب تیـروئید حاد: این بیماری در بیمارانی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، وجود دارد. غالبا توسط عفونت باکتریایی رخ می دهد و سپس موجب ورم غده تیـروئید می گردد. درمان شامل مصرف آنتی بیوتیک و در موارد خاص، جراحی و برداشتن غده تیروئید می باشد.
-التهاب تیروئید خاموش: زنان بیشتر مبتلا به این بیماری هستند. این بیماری به خودی خود در عرض یک سال از بین می رود. درمان شامل داروهای بتابلوکر می باشد.
-مقاومت نسبت به هورمون های تیروئید: یک بیماری نادر است که در آن میزان هورمون های تیـروئید زیاد است، اما میزان TSH مترشحه از هیپوفیز کم است.
-داروهایی که بر عملکرد تیروئید اثر دارند، مانند آمیودارون (Cordarone) که برای تنظیم ضربان قلب استفاده می شود.
کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان
اگر چه کم کاری تیـروئید اغلب بر زنان میانسال و مسن اثر می گذارد ولی هر شخصی می تواند بدین عارضه مبتلا شود ، از جمله: کودکان و نوجوانان. در ابتدا کودکانی که بدون غده تیـروئید و یا با غده تیروئیدی با عملکرد نامناسب متولد می شوند ممکن است شماری از علایم و نشانه های کم کاری تیـروئید را داشته باشند. اگر در کودک نوپایی مشکلاتی مرتبط با کم کاری تیـروئید وجود داشته باشد ، عارضه های ظهور یافته معمولا عبارتند از:
زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها (زردی) : در اغلب موارد این حالت هنگامی به وقوع می پیوند که کبد کودک نمی تواند مولکولی به نام بیلی روبین را متابولیزه نماید. (بیلی روبین طبیعتا در موقع تخریب گلبول های قرمز ، فرسودگی چرخه های بدنی و اجرای نوسازی ها ایجاد می شود)
گرفتگی مداوم گلو
زبان بزرگ و متورم
تورم در صورت
به موازات پشرفت بیماری ، ممکن است که کودکان در غذا خوردن مشکل پیدا کنند و رشد و نمو طبیعی آنها مختل شود. آنها ممکن است همچنین عارضه هایی به شرح زیر را داشته باشند:
یبوست
نیروی عضلانی کم
خواب آلودگی بیش از حد
اگر کم کاری تیـروئید در کودکان درمان نگردد حتی در موارد خفیف و ملایمش نیز می تواند منجر به عقب افتادگی جسمی و ذهنی در کودک گردد.
به طور کلی در کودکان و نوجوانان مبتلا به کم کاری تیـروئید نشانه هایی مشابه با علایم بیماری بزرگسالان ظهور می کند ولی همچنین ممکن است در آنها یکسری مشکلات به شرح زیر ایجاد گردد:
رشد ضعیف که منجر به کوتاهی قد کودک می گردد.
تاخیر در ظهور دندانهای دائمی
بلوغ دیررس
تکامل و پیشرفت ذهنی نامطلوب و ضعیف
زمان مراجعه به پزشک
اگر بدون هیچ دلیلی احساس خستگی و یا دیگر علایم و نشانه های کم کاری تیـروئید را دارید ( از جمله پوست خشک، صورت متورم و رنگ پریده ، یبوست و صدای گرفته و خشک) به دکتر مراجعه نمایید.
اگر سابقه عمل جراحی تیروئید را داشته اید.
اگرسابقه درمان با ید رادیو اکتیو و یا داروهای ضد تیروئیدی را داشته اید.
اگر سابقه پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن و قسمت فوقانی قفسه سینه را داشته اید..
اگر کلسترول خونتان بالا است با پزشک معالجتان مشورت کنید که آیا ممکن است که کم کاری تیـروئید علت افزایش کلسترول بدنتان باشد.
اگر از درمان هورمونی برای معالجه کم کاری تیـروئید استفاده می کنید می بایست مراجعات پی گیرانه برنامه ریزی شده را مطابق توصیه های پزشکتان رعایت نمایید و و اول از همه بسیار مهم است که اطمینان حاصل کنید که دوز صحیحی از دارو را مصرف نمایید. با گذشت زمان دوز مورد نیاز برای عملکرد طبیعی تیـروئید ممکن است تغییر کند.
علائم پرکاری تیروئید
– تعریق بیش از حد
– عدم تحمل گرما
– افزایش حرکات روده
– لرزش
– عصبی بودن
– افزایش ضربان قلب
– کاهش وزن
– خستگی
– کاهش تمرکز ذهنی
– قاعدگی نامنظم و کم
– پوست گرم و مرطوب
– زیادی اشتها
– کم پشت شدن مو
– افزایش فعالیت
– اسهال
اگر پرکاری تیـروئید درمان نشود، باعث بروز “طوفان تیروئید” می شود که علائم آن شامل افزایش فشار خون، تب و نارسایی قلبی است. گیجی و هذیان نیز ممکن است رخ دهد.